Memed Heyva Sor memed@salihtas.net
20/02/2022
Rojan ra rojê yew mêrdek û cenîya xwi benê.
Mêrdek zaf sert û ´eqso. Mêrdek, cenî da xwi ra vano:
Mi serra camêrd çinîyo. Mêrdek qethîna cenîyan, mêrdim
nêhesibneno. Henekê xwi bi heme cenîyan keno, cenîyan şenik veyneno Rojêki cenêk mêrde dê xwi ra vana: Mêrdek, qey ti cenîyan çîyê nêhesibnenê. Cenî zî hezê
camêrdan mêrdima. Cenî yê qal nerm estê, cenî yê bi rik û ´eqis estê. Mêrdim nêşêno heme
cenîyan deko yew kefe. Ki cenî ’eynadê biko, camêrd nêşêno pê. Cenî şêna
camêrdî deko ’ezîz zî, şêna deko rezîl zî. Mêrdê cenêk ra vano: Aw camêrdo, ki ti bahs kena ez nîya. Aw camêrd, camêrd
nîyo. Cenêk vengê xwi nêkena. Enê sohbet
yê cenêk û camêrdî serra roj û hewtey vîrenê. Rojê mêrdek şono cit. Mêrdek senî
ki reseno mîyanê hêgay, nîre dekeno vîyedê gayan, tîra halet dekeno mîyanê
xeleka nîrî, qetîlbe dekeno qulo tîra halet. Mêrdek dest bide keno bi haleta
darên mîyanê hêgay di hevlegan anceno, dim ra toxim rişneno mîyanê hevlegan,
dest bide keno cit keno. Cenî ya mêrdekî keye di seredê xwi
di yew kay (pîlan) virazena. Canî ya mêrdekî wazane mêrde dê xwi binanwno, ki
cenî biwazo, şêna heme çî biko. Cenêk şona yew kîloy masan dikandarî ra
erînena, gêna ana keye. Dim ra mêrde dê xwi rê werê mîyanê rojî hedirnena.
Hedirnayîşê werî ra pey, cenêk wer û masan yê nêhedirnayan, werdiş û nan dekena
tewre, yew qewlixo çerm pirê do kena û semedê gayan di pantîlê vaşo wişk gêna
bena hêga. Cenêk senî ki resena mêrde dê xwi het, vana: Mêrdek to rê quwet bo. Mêrdê cenêk vano: Wey ti xêr hama silamet. Cenêk zewada (wer) mêrde dê xwi
verdi ronena, domnena vana: Mêrdek, ez şora tikêkê to verra citi bika? Mêrdêk vano: De
şo biki, kamî ti tepişta. Cenêk senî ki resena gayanê cit het, di kîlo yê mase yê
ki keye ra ard bî, gêna tek tek dekana mîyanê xeta citi û biney bi herri serê
masan gêna, pey di rana şona mêrde dê xwi het. Mêrdê cenêk
vano: Cenêk, qey to citi nêkerd? Cenêk vana: Cit kerdiş karê mi nîyo. Wer werdiş ra pey cenêk tewre
dekena xwi pol, xatir mêrde dê xwi ra wazena, dekwena rayîdî ser şona keye. Mêrdê cenêk zî di pantîlê vaşo
wişko ki cenîya jê ardbi gêno beno gayan verşaneno. Gay vaşo wişk wenê. Yew boy
girotişê do derg ra pey, mêrdek rana şono dest bi citi keno. Mêrdek senî ki
dest bi citi keno, hewnîyeno ki sirsîya halet vero masey mîyanê xet di bindê
herri ra vejîyenê. Mêrdek ´ewilî şaş beno, serê xwi nopo dopol têşaneno, xwibi
xwi vajîyeno, vano halahala… ti gorê Homy ra bewnî. Mêrdek hema ca di masê ki
mîyanê xeta cit ra vejîyayê, gêno denokeno mîyanê tewrî. Mêrdek ki peynî bi
citkerdiş ra ard, gayan dekeno vernîya xwi dekweno rayîdî ser, şono keye. Mêrdek ki resa keye, cenî da xwi
ra vano: Cenêkî! Cenêka mêrdekî vana: Kerem biki, vaji. Mêrdêk vano: Cenêkî, wexta ki mi citi kerd, mîyanê xet ra masey
vejîyay. Mi masey top kerdî dekerdî mîyanê tewrî, girotî ardê, ma rê
emşo sûr biki ma borê. Cenî ya mêrdekî senî ki enê
vatişan fekê mêrde dê xwi ra eşnawena, hama mîyanê banî ra vejîyena, bi
vazdayîş şona mîyanê hewşê banî di kena qîri qîr, veyndana, vana: Gelê dewijan...gelê dewijan, hewar hewar bêrê bêrê...
mêrdê mi bîyo xînt (delû). Dewijî naşti-daşt ra yenê kêdê
mêrdekî di kom benê. Dewijî heme têdir vanê: Qey xêro, sebîyo, çi qewimîya wo? Cenî ya mêrdkî vana: Gelê dewijan! Qey caran masey binê ´erdî di mîyanê
xeta cit ra vejîya yê. Çîyo ki ez zana masey mîyanê awka çeman û behrî (dengiz)
di estê. Mêrdê mi, hêgay serra hamo keye, vano wexta ki mi hêga di cit kerdênê,
enê masey mîyanê ´erdî ra xeta cit di vejîya yê. Dewijî heme
tê rey da vanê: Ti raşti vana. Masey mîyanê cit di nêvejîyenê. Masey
mîyanê awka çeman û behran di estê. Cenêk, dewijan ra vana: Gelê dewijan! Wa haya şima hemin pê bibo. Ez hêdîna enê
mêrdî rê cenîtey û debar nêkena. Mêrdê mi bîyo xînt. Cenêk mîyanê banî ra vejîyena şona
kêdê pêrdê xwi. Epey wext dekweno nabên. Naşti - daşti
der û cîranî dekuwenê nabên. Welhasil cenêk îqna kenê. Cenî ya mêrdekî vana: Ez yew şertî rey di mêrdê xwi qebûl kena. Gerê mêrdê mi
qethîna mi heti bahsê masan nêko. Mêrdê cenêk vano: Temam, xule bîle qethîna ez hêdîna to heti bahsê masan
nêkena. Rojê rana mêrdek şono cit. Cenî ya
mêrdekî rana şona yew kîloy masan dikan ra erînena gêna, ana keye di tawe di
qelênena. Cenêk qelênayîşê masan ra pey, tay bilxur zî sernana. Ki bilxur
girîya, cenêk masanê qelênayan gêna dekena mîyanê namkî (tepsî) dim ra bi
bilxur serê masan kîp padano. Hetê şanî ya, ki mêrdek citi ra
hame keye, cenî ya mêrdekî namkî ya bilxulî gêna ana mêrdedê xwi ver di ronena.
Mêrdek senî ki kewçik mîyanê namkî ya bilxulî ro keno, binê bilxulî ra masey
vejîyenê. Mêrdek semedo ki nêşêno vajo cenîkî masey, masey…. vano: Cenêkî, cenêkî! Cenî ya mêrdekî vana: Kerem biki, vaji, ti vanê çi. Mêrdek gişta xwi ya şadet dergê
namkî keno, vano: Buhik, buhik.... Cenêk mêrde dê xwi ra vana: Mêrdek! Mêrdê cenêk vano: Kerem biki, vaji. Ti vana çi? Cenî ya mêrdekî vana: Mi to ra vat, ki cenî biwazo, şêna heme çî biko, to
vatênê nê. Mêrdê cenêk vano: Hay, hay, amento bîla, ti raştî vana cenêkî. Quça ki
cenîyan viraşta nêrijîyaya.
SURYANÎ Û KURD
Şaristanê Qamîşlo yê Rojava di rojan ra rojê yew kurd zaf taada bi yew
suryanî keno. Suryanî, enê kurdî dest dekewto beladê Homay. Suryanî şew roj
fikirîyeno, ki senî hawa biko, enê kurdî dest ra bixelisîyo. Suryanî bi rojan,
bi aşman têvernano, fikirîyeno. Suryanî rê hêqîn hasil beno, ki şoro gerê kurdî
dadga (mahkema) di biko.
Suryanî şono dozger (sawcî) î heti
gerê kurdî keno. Çend hewtey ra pey, dadga veynda kurd û suryanî dana. Kurd û
suryanî şonê dadga. Wexta ki kurd û suryanî şonê dadga, kurd rayîd di gefan bi
suryanî weno, vano:
Suryanî yo pîs, mi ra bewnî, ti derheqî mi di dadgerî ra
çîyê vajê, ez to kişena. Suryanî vengê xwi nêkeno. Kurd û
suryanî bi eno hawa şonê mîyanê heyata (salon) dadge. Dadger,
suryanî ra vano: Ti derheqê enê kurdî di wazene çi vaji? Wexta ki
dadger surîyanî ra enê vatişan vano, kurd çimanê xwi beno
ano, biloq keno, serê xwi suryanî ro têşaneno, gefan weno. Suryanî newtono îfadê xwi bido. Dadger rana bi hêrs suryanî ra
vano: Ti derheqê enê kurdî di çi vanê, vaji? Kurd rana çimanê xwi beno ano,
biloq keno, serê xwi suryanî ro têşaneno, gefan weno. Suryanî rana newtono îfadê xwi
bido. Ena ray dadger heyanî ki ted esto
bi vengê do berz qîreno vano: Ti derheqê enê kurdî di çi vanê, vaji! Ne ki
ez to heyata dadga ra teber kena. Suryanî yo bêçare, neçar maneno,
kurdi ra vano: Kurdmanco pîs, serê xwi aw pola tadi! Ez îfadê xwi bida.
EZ BAWER NÊKENA ŞÎYO HEC
Hîrê - çeher rojî roşan yê hecîyan ser di vîyarto. Hecî
yê ki şîyê hec, qifle qifle agêrenê yenê welat mîyanê kur û kulfetan dê xwi.
Yew dewa
corî ra yew kes (mêrdim) şîyo hec. Eno kes dî-rê rojî roşanî ra pey, hec ra
hamo keye. Kur
û kulfetê enê hecî zaf kêfweş bîyê. Naşti - daşt dewijê jê û dewijê dewan yê
dormî ra nas û dostî yenê bi zîyareteya enê hecî. Rojê rana cimhatê enê hecî
dekerde wo. Mîyanê cimhatî di, di melay zî ronişte yê.
Epey sohbet ra pey, mîyanê cimhatî ra yew kurd o zaza,
malayan ra yewerî ra pers perseno, vano:
Mala
efendî, yew persê mi esto, ez wazena şima ra persa. Wirdî malay qirqilîyenê. Malay xwi pîze di vanê, ’ecêba
xalo ma kam derî ra pers perseno. ’Ecêba çi perseno. Malayan tew girota. Ki
kurd o zaza pers kamder malay ra perseno. Welhasil kurd o zaza vera xwi dano
wirdî malayan ra yewê. Mala biney terseno. Mala xwi pîze di vano, mi heti yewna
mala esto, ki ez xelet cewabê persî bida, mi rê zaf ’eyîb beno. Welhasil,
malayan ra yewê vano: Kerem biki xalo persê xwi vaji. Kurd o zaza, vano: Mala, ti vanê Mihik şîyo hec ya nê? (kurdê zazay Mihemedî
ra vanê Mihik) Mala vano: Xalo, kamder Mihik? Kurd o zaza vano: Mihik… Mihik.... Mala vano: Xalo, kamder Mihik, Mihikî zafî. Kurd o zaza vano: Low... mala…mala… Mihemed Pêxember. Mala vano: Xalo, ti sevanê! Ena çi qala ti vanê. Esil hecî, Mihemed
Pêxembero. Musilmanî şonê cay mezelê Mihemed Pêxemberî zîyaret kenê, dim ra
benê hecî. Mezelê Mihemed Pêxemberî Meke û Medîne do. Kurd o zaza vano: Mala, xule ez bawer nêkena, ki Mihemed Pêxember şîyo hec. Mala vano: Xalo qeyî ti senî bawer nêkenê? Kurd o zaza vano: Ki Mihemed Pêxember bişînê hec, ga musilmanî jê ra
bivanênê hecî Mihemed. Çirê rê vanê Mihemed Pêxember.
|