Rojan ra rojê yew kurd memûrê netew dewlet a tirkano. Karê kurdî tasîldarey ya. Kurd semedo ki karê xwi biko, rojê istor a xwi wenişeno şono dewan yê dormê Çewlîg.

Demser omnano. Zafê dewêjê dewan yê Çewlîg, mîyanê bostanan di kar kenê. Qorê dewijî bostanan awdanê, qorê zî ’eşêfa bostanan kenê.

Kurd o tasildar, rojê şono yew dew. Mîyanê dew di yew dewijî ra banê kêway (muxtar) perseno. Dewij, banê kêway tasîldarî nawneno. Tasildar şono kêdê kêway. Tasildar û kêwa naşt daşt karî sero biney qalî kenê. Eno nabên di cenî ya kêway werê (şamiya) mîyanê rojî hedirnena. Werê mîyanê rojî kûy î (kabak). Kêwa û tasîldar werê mîyanê rojî wenê. Werdişê werî ra pey tasildar, kêway ra vano rayî dê filan dew kam heta wo. Kêwa rayî dê dew tasîldarî rê salix (tarîf) dano. Tasîldar xatir kêway ra wazeno, dekweno rayîdê dew a bîn.

Zaf ca, tay ca tasîldar reseno a dew.  Tasîldar mîyanê dew di yew dewijî ra banê kêway perseno. Dewij kuweno vernîda tasildarî, şonê kêdê kêway. Tasîldar wêra di zî karê xwi keno.

Eno nabên di cenî ya kêway şamîya şanî hedirnena. Şamî rana kûyî. Kêwa û tasîldar şamî ya xwi wenê. Tasîldar, a şew kêdê kêway di maneno. Nimajê serê sibay tasîldar kêdê kêway ra vejîyeno şono yewna dew. Welhasil tasîldar şono kam dewi, kêdê kêwan di werê kûyan weno. Tasîldar werdişê kûwîyan ra ’eciz beno. Tasîldar xwi bi xwi vano ez şono kam dewi, werê kûyan danê mi. Ez bi werdişê werê kûwîyan merda, çogan ra kewta, teqet mi di nêmendo, eno hawa nêbeno. Ez gerê yew rayîd werê kûyan rê veyna.

Ez çi sere şima bidejna, tasîldar hewna şono yewna dew. Rana cenî ya kêway, tasîldarî rê werê kûwîyan hedirnena. Kebanî werê kûyan dekena namkî. Namkî yew sênî sernena gêna ana kêway û tasîldarî ver di ronena. Tasîldar senî ki werî ra hewnîyeno, ki rana wer kûyî. Tasîldar hêdîka sifrî xwi verra dûrî fîneno.

Kêwa, vano:

• Tasîldar beg, qey ti nêwenê?

  Tasîldar vano:

• Heşa… kêwa, heşa. Ez senî werê kûyan bora. Kûy, tenê werê Pêxemberanê. Ancax Pêxemberî şênê kûyan borê. Kam kûyan boro zaf gune wo. Qey şima  pênêzanaynê?

  Kêwa vano:

• Tasîldar beg, xule ma pênêzanaynê.

   Enê hedîsî ra pey, cenî ya kêway yew bi didi nêkena, naşt - daşt cenîyan yê dew ra vana:

• Gelê cenîyan, kûy werê Pêxemberano.  Ena qali dewan yê dormî ra zî vila bena. Bi eno hawa werê kûyan, beno werê Pêxemberan.

Ê MI BÎYARI Ê XWI BERI

Demser payîzo. Şarê dewan weladan (maûsran) serra hamo war. Dewijî  semedo ki lazimeya kur û kulfetanê xwi temîn bikê, naşt - daşt êmîş (helaw, bastêx, kesme, helawî) benê şaristanan di iroşenê.

Rojê, tay dewijî şan ra qalanê xwi yew kenê. Dewijî vanê serê sibay coser ra ma meşkanê helaw istoran barkê berê şaristan di biroşê. Dewijê ki qalê xwi yew kerd bî, bi eno tedarek, a şewi rakuwenê. Beno şefeq. Dewijanê ki soz dabi yewbînî, şefeqê coser ra rew hewn ra wardenê meşkan ê helawan istoran wenanê tek tek mîyanê keyan ra vejîyenê dekwenê rayîdî ser şonê ver bi şaristan.

Enê dewijan ra yewê, şefeqê senîki hewn ra xwi hesîyeno, hewnîyeno ki erê kewto. Eno dewij hema rew bi ´ecele mîyanê nivîn ra wardeno, wazeno cilanê xwi piragîyo. Mêrdek hema xilmaşê hewnîyo, naşt-daşti destê xwi ´era çarneno, tûmananê xwi gêreno, destê jê bi tûmanan kuweno. Mêrdek hema bi ecele verê ki tûmanan ra bewnîyo, ki ê jê yê, ya ê cenî da jê yê, ca di yew tûman gêno pay keno. Ti nêvanê ki dewij herûnda tûmanan dê xwi di, tûman yê cenî da xwi pay kerdê. (Camêrdan verê tûman û pirên xwi ra daynê). Mêrdeko ki bi xeletey tûmanê cenî da xwi pay kerdê, hema bi lez û bez istora xwi axur ra vejeno hewiş, şono meşkanê helaw mîyanê keyî ra gêno beno hewşê banî di istor wenano. Mêrdek bi lez û bez istora xwi rameno şono reseno enbazan.

Dewijê ki karwaneya helaw kerdênê, dewi ra zaf dûrî kewtî bî. Eno nabên  di roşnayey dinîya xemilnena hêdê hêdî beno roşin. Verg û mî cê ra şinasîyenê.

Mêrdeko ki bi ´ecele tumanî pay kerdê, heze ki yew tira vajo hela xwi ra bewnî. Mêrdek yew di xwi ra hewnîyeno, ki çi veyno, tumanê ki jê paydê, ê jê nîyê, ê cenî da jê yê. Mêrdek xwi bi xwi vajîyeno, vano xule, ki enbazî bi mi bierqilîyê, go bi mi bihiwê. Mêrdek enbazan dê xwi ra vano:

• Embazênê.

  Enbazana yewê vano:

• Kerem biki, vaji.

  Mêrdek vano:

• Ti ena istora mi zî xwi dir beri. Mi keye di yew çî xwi vîrî kerdo. Ez bi lez û bez şona gêna yena.

  Enbazê jê vano:

• Wabo, ka hewsarê istora xwi bidi mi, lakim rew bê.

  Mêrdek vano:

• Wabo. Ez rew yena.

  Mêrdek ver bi dew vazdano. Mêrdek ´ecele keno, ki dinîya hema roşin nêbîya şoro keye. Eger dinya roşin bo, bi tûmananê cenîyan nêşêno şoro mîyanê dew. Mêrdek wexta ki nizdêkê dew beno, dinîya tam hêdîna rind bîya roşin. Mêrdek nêşêno şoro mîyanê dew.

   

  Mêrdek şono nizdîkê dew, vejîyeno yew qûçi ser, ki veynda cenî da xwi bido. Mêrdek yew di vindeno, xwi bi xwi vano, ki ez vaynda cenî da xwi bida vaja tûmananê mi bîyari, ê xwi beri, go veng şoro dewijan. Devijî go bi mi bihiwê.

  Mêrdek dest bide keno veynda cenî da xwi dano, vano:

• Herê, cenêkî, cenîkî... Ê mi bîyari, ê xwi beri, ê mi bîyarî, ê xwi beri...

WAYÎRÊ XÊRDÊ VIZÊRÊNÎ

Rojê yew haviz, yew mihela sûk a Siwêreg di xwi rê parse gêreno. Haviz şono tek tek beran dê (keberandê) banan ver parse wazeno. Naşt - daşt kebanî yê keyan xêrê merdîyanê xwi danê bi hafizî. Haviz, ki yew mihela di epey doç bi, ena ray şono yewna mihela. Ena mehela di zî haviz dano çend berandê keyan ro, ê zî xêrê merdîyanê xwi bi havizî kenê.

Haviz şono berdê yewna keyî ver. Senî ki hafiz dano berî ro, yew kebanî ya vîyay (dul) ber akena. Cenêk a vîyay havizî gêna mîyanê banî. Haviz weşbê cenêk şono. Cenêk a vîyay hafizî rê nan hedirnena bena jê ver di ronena. Haviz nanê xwi mirdî weno.

Haviz, cenêk ra vano:

• Homa to ra razî bo.

  Werdişê nanî ra pey, hafiz û cenêk a vîyay, kuwenê mîyanê yew teraqa weşi. Haviz û cenêk a vîyay, yewbînî ro şa benê. Haviz xatir cenêk a vîyay ra wazeno.

  Eno nabên di, cenêka vîyay temîyan bi havizî kena, vana:

• Hafiz.

  Hafiz vano:

• Kerem biki, vaji.

   Cenêk a vîyay vana:

• Nêbo nêbo ha…ti çewerî ra bahs nêkê ha! Ne mi ti dîyê, ne to ez dîya. Ma yewbînan nêşinasnenê, temam. Haviz vengê xwi nêkeno. Dim ra hafiz cenêk ra xatir wazeno keye ra vejiyeno şono.

  Nabên ra çend rojî vîreno. Haviz tamijîya wo. Ca bi havizî nêkuweno. Cenêk a vîyay dekwena hafizî vîrî. Haviz dadono bi tewrê parsî, hewna dekuweno mîyanê mehelan. Lakim semedo ki haviz koro mato, nêzano mîyanê mehela di banê cenêk a vîyay kam dero.

  Haviz mîyanê mihela di şono çend keyan. Lakim raştê banê cenêk a vîyay nîno.

  Haviz mîyanê mihela di doç beno, veyndano vano:

• Wayîrê xêrê vizêrênî... ti koraya, wayîrê xêrê vizêrênî... ti kam ca da.  Sebeno... bê mi ber keye... xêrê to yo vizêrên zaf weş bi...

  Eno nabên di veng şono bi cenêk a vîyay. Cenêk a vîyay vengê xwi nêkena. Cenêk a vîyay xwi pîze di vana eno koro pîs tamijîya wo.

SONDAJI

Xal Faris dewa Himbêl ra bar keno şono Erxenî. Yew nêweşî ra pey, destê xal Farisî heze tûr rivişîyaynê (lerzaynê). Xal Faris Erxenî di riwen erînaynê, irotênê.

Rojan ra yew rojo wesarî yo. Wextê irotişê qetixî (penîr, toraq, tantûr û riwenî) yo. Şarê dewan yê dormî çi cenî, çi camêrd, her yewin çîyê ardo meydanê çî-mî irotaxan. Taynan riwen, taynan zî toraq û penîr giroto ardo Erxenî di iroşenê.

Xal Faris, semedo ki riwen bierîno, yew serê sibay keye ra vejîyeno şono mîyanê sûka Erxenî. Şarê dewan mast, penîr, riwen û toraq ardo meydan (’erasa, bazar) di têver di rêz kerdo. Ayê ki riwen ardo heme yew rêz di vinderte yê. Ayê ki mast, penîr û toraq ardo, ê zî yew rêz di vinderte yê.

Xal Faris şono rêz a riwenî ver di vindeno. Eno nabên di xal Faris meydanê çî-mî irotoxî di raştê yew dewij dê xwi yeno. Xal Faris û dewijê xwi hal û xatirê yewbînan persenê. Yew midet ra pey, xal Faris beno mişterîyê tasa riwenî ê yew cenêk a kirdas. Xal Faris gişta xwi beno tasa riwenî, hela veyno riwenê senîno, gişta xal Farisî şona hetanî binê tasi. Şeklê riwenê tas herimîyeno.

Cenêk a kirdas bihêrs xal Farisî ra vana:

• Vîîî... xalo, xalo qey ti wisa dikî. Te rûnê tasê hemû herimand.

  Eno nabên di dewijê xal Farisî, cenêk a kirdas ra vano:

• Xaltî, xaltî xwi tevmedi. Xal Faris ji te ra sondajê lêdixîne, sondajê (Xalê xwi têmedi, xal Faris to rê sondaji dano piro, sondaji).

   

Faris: Dew a Himbêl ra biray Ehmedê Şêxî yo

TIRO

Rojê yew dewij, semedo ki lazimeya keye û gedan dê xwi temîn biko, şono şaristan. Eno dewij mîyanê suk a şaristanî di epey doç bono, gêreno. Dewij epey çî-mî dikandaran ra erîneno. Eno nabên di dewij şono yew dikan yê cilan. Dewij senî ki dekuweno mîyanê dikanî, silam dano dikadarî. Dikandar silama dewijî ragêno. Dewij dikandarî ra mîtro yê capûnî û yê belaşoy çendo perseno. Dikandar fiyatê capûn û belaşoy dewijî ra vano. Dikandar û dewij fiyatê capûnî sero epey yewbînî betilnenê. Welhasil dewij û dikandar fiyatî sero pê nêkenê.

Dikandar bi hêrs dewijî ra vano:

• De hadê wita ra dewijo tiro.

  Dewij, bi ena qal a dikandarî zaf pê dejeno. Dewij seredê xwi di yew deki (pîlan) virîzeno, dikandarî ra vano:

• Dikandar beg, hela destê xwi bidi mi, ma fiyatî sero yewbînî bikê.

   

  Dikandar destê xwi dano dewijî dest. Dewij destê dikandarî masa sero roneno, dim ra destê xwi zî cor di destê dikandarî sernano. Dewij hêdîka destê xwi beno xwi verra kardî anceno. Dikandar senî kardî veyneno, wazeno ki destê xwi bin ê destê dewijî ra vejo. Dikandar sekeno nêkeno, nêşêno destê xwi binê destê dewijî ra vejo.

   

  Dewij vano:

• Metersi, dikandar beg! Ez têkilê to nêbena. Tenê ez wazena, ki to nawna, ma kam tiro yê.

  Dikandar ena serra vengê xwi nêkeno. Dewij heta ki te de esto kardî cor di dano destê xwi ro. Kardî destê dewijî vîyarnena, şona destê dikandarî ro masa di diç bena.

  Eno nabên di dikandar dayaxê dejî nêkeno, dejayîşî vera, xwi nopol û dopol beno ano, bena tir tira qina dikandarî.

   

  Dewij, vano:

• De vaji. Ma kam  tiroy. Ti tiro yî, ya eza?