Memed Heyva Sor
memed@salihtas.net
XAL TAHIR
08/01/2022

Vakur ê Kurdistanî di, dewan dê hetê corî ra yew mêrdim (kes) esto. Namê enê kesî xal Tahir o. Xal Tahir teqrîben şeyştî serre wo. Xal Tahir xortanê da xwi ra heyanî şeyştî serreya xwi, qet ne nimaj kerdo, ne zî roje giroto. Kirra qali, xal Tahir wecîbanê îslamey nêardo bi ca.

 

Rojan ra rojê aşma Hezîrana. Hêşînayîya wesarî cay xwi omnanî rê verda wo. Dar û bero fîkîyên berate dekewto. Tuwê tiwêran berate dekewto, hêdîna werîyenê.

Kelkela mîyanê hila. Qij (gedey, qeçî, domanî), û xortê dew hemin xwi anto mîyanê bexçan, bindê seyanê daranê fîkiyan yê honikan di betilîyayîşê yabanî xwi serra vistênê. Heme kes semedê hilda şanî arisîyaynê.

 

Xal Tahir û çend mêrdimê xwi, keye di ronişte yê, naşt-daşt ra teriqnaynê.

Mêrdimê xal Tahirî ra yewê, vano:

  • Xal Tahir! ’Emrê to bîyo şeyştî serri. To heyanî enkay ne roje (roce) giroto, ne zî nimaj kerdo. Ena dinîya venga, pûça, çewerî rê nêmanena. Kes biney gerê semedê axreta xwi zî bixebitî yo. Cahnim, Cennet esto. Çîyo ki marê fayde bibo, desmaj û nimajo. Ma zanê, ti yew kesê do zaf hewlî. To kerga çewerî ra kiş nêvato. Zirarê to nêresawo yew qûlê Homay. Ez vana, ki ti biney axreta xwi rê zî bixebitî yê, semedê to hina rind beno.

     

    Welhasil mêrdimê xal Tahirî, xal Tahirî qene (îqna) kenê. Heme têrey di mîyanê banî ra vejîyenê, raşt vera xwi danê hetê bexçan. Ki xwi nizdîkê bexçan kerd, xal Tahir mêrdiman dê (eqrebandê) xwe ra abirîyeno, vano:

  • ’Eylekênê! Şima şorê mîyanê bexçan di binê seyan dê daran di roşê, ezî şona dere di tahret û desmaj gêna. Desmaj ra pey, ez yena nimaj kena.

     

    Mêrdimê xal Tahirî yewinî ra hewnîyenê, hêdîka bindê lewan ra hiwenê. Dim ra heme şonê mîyanê bexçan di binê seyanê daran yê tiwêran di roşenê. Kay dest bide keno. Eno nabên di mêrdimanê xal Tahirî ra yewê şono dara tiwêr ser. Desmaj girotiş ra pey, xal Tahir agêreno yeno binê seya dara tiwêri mêrdimandê xwi het. Mêrdimê xal Tahîrî hêzdanê wazenê ki xal Tahîrî verra wardê pay. Xal Tahir vano:

  • Ez bi qurban roşê. Ez binê dara tiwêr di tahta nimajî sero, nimaj kena. Dim ra rana ma teraqa xwi domnenê.

Xal Tahir şono tahta nimajî ver, verê sewlanê xwi, xwi niggan ra vejeno, dim ra şono serdê taht ser, dest bi nimajkerdişî keno. Xal Tahir destanê xwi hewaneno ver bi cor, qamet keno, vano:

  • Ya Rebbî! Ez enê çeher rikîyat nimajê taştarî semedê to kena, ti qebûl bikê.

    Aw mêrdimê xal Tahirî yo ki dara tiwêr sero yo, hêdîka vano:

  • Nê, ez qebûl nêkena. Xal Tahir xwi pîze di vano halla halla, qay mi xelet desmaj giroto.

     

    Xal Tahir tahta nimajî serra wardeno şono ênî di desmajê xwi rana teze keno, dim ra  pey di agêreno yeno.

    Xal Tahir rana şono tahta nimajî ser, destanê xwi hewaneno ver bi cor, qamet keno, vano:

    - Ya Rebbî! Ez enê çeher rikîyatî nimajê taştarî, semedê to kena, ti qebûl bikê.

    Aw xorto ki dara tiwêr sero yo, rana hêdîka vano:

  • Nê… ez qebûl nêkena.

     

    Xal Tahir rana xwi pîze di vajîyeno, vano halla halla, qay cay gan - manê mi pîs o. Xal Tahir rana tahta nimajî serra wardeno şono biney daranê tiwêran ra dûrî dere di xuslê xwi vejeno, dim ra desmajê xwi gêno, hewna tepa agêreno yeno xortan het. Xal Tahir rana şono tahta nimajî ver, sewlan xwi niggan ra vejeno, şono serdê tahta nimajî ser destanê xwi ver bi cor hewaneno, qamet keno va:

  • Ya Rebîî! Ez enê çeher rikîyatî nimajê taştarî, semedê to keno, ti qebûl bikê.

    Xorto ki dara tiwêr sero yo, rana vano:

  • Ez qebûl nêkena.

     

    Ena ray xal Tahir hêrs beno, tahta nimajî serra wardeno, dadono bi sewlan dê xwi û ver bi bindê seya dara tuwêr xuj beno şono, bi hêrs serê xwi nopol-dopol têşaneno vano:

  • Ti qebûl nêkenê, qe meki, mi qet nimaj nêkerdênê. ’Eylekan, zorakî bi mi da kerdiş.

MI ZATEN JA GÊJ KERD BÎ

Payîzo. Unguri (hinguri) resaya. Wextê rez girênayîşano. Dewijan hemin weladê xwi şên kerdê, dest bi hadirêya rez girênayîşan kenê. Qorê dewijî, semedo ki lazimeya kur û kulfetanê xwi temîn bikê, taştarey ra pey sandoxan û selikan heran, istoran û bergîran wenaybî, şînê mîyanê rezan dê xwi uguri qerifnaynê.

 

Dewan ê corî ra yew dewij û keyna xwi taştarey ra pey semedê ungur qerifnayîşî sandoxan û selikan herda xwi wenanê şonê mîyanê rezdê xwi. Dewij û keyna xwi ki resay mîyanê rezdê xwi, sandoxan û selikan herri serra ronenê. Her yewê yew selik gênê dekenî xwi dest, dest bide kenê şonê mêwan ra unguri qerifnenê dekenê sandoxan û selikan yê zîl û darênan. Mêrdek û keyna xwi ki peynî  qerifnayîşê ungur ard bi permêw serê sandoxan û selikan kîp gênê. Dewij û keyna xwi herê xwi ancenê sandoxan û selikan ver. Sandoxan û selikan herî wenanê, mîyanê rezî ra vejîyenê, dekwenê rayîdî ser ver bi dew şonê.

 

Rojo bîn, dewij coserra sandoxan û selikanê uguri heri wenano beno papor ser. Yew midet ra pey, yew qamyon cor di yena. Dewij destê xwi hewonano. Qamyon taxê dewijî di vindena. Maawîn qamyon ra peye beno, ardimeya dewijî keno, sandoxan û selikanê unguri qamyoni wenanê. Wenayîşê sandoxan û selikan ra pey, qamyon ver bi qeza Erxenî ya ray kuwena. Dewij heqê xwi û yê sandoxan û selikanê ungur dano maawînî.

 

Qamyon ki resay mîyanê şaristanî, dewij sandoxan û selikanê unguri gêno beno meydanê çî- mî irotişî (ersa) di roneno. Yew midet ra pey, yew dikandar yeno beno mişterîyê ungura dewijî. Yew bazaro kirr ra pey, dewij û dikandar pê kenê. Dewij ungur iroşeno dikandarî. Rotişê ungur ra pey, dewij peranê xwi dekeno xwi tonik, dim ra semedo ki wer boro, raşt vera xwi dano aşxane (loqante). Dewij, ki resa aşxane, şono yew masa ver di kursî sero roşeno.

 

Garson yeno masa dewijî ver perseno vano:

  • Kerem biki xalo, ti wazenê çi wer borê?

    Dewij, vano:

  • Keremdarbi, garson efendî, mi rê tay kebap û selate bîyari.

     

    Dades deqan ra pey, garson naamkîyanê (tebax) kebap û selate gêno ano masa dewijî sero roneno. Dewij dest bide keno verê kebab weno, dim ra dest bide keno selate weno. Dewij hewnîyeno ki mîyanê naamkîya selatî di çend hebî (tene) zeytûnî zî estê. Dewij çend hewî dimgoş (çetal) beno bi zeytûn ki boro, lakim zeytûn dimgoş verra şermitîyena. Bena reqi teqa dewijî, naamkî, dimgoş, kardî û zeytûni.

    Garson zî dûrî ra temaşê dewijî keno. Garson hewnîyeno, ki dewij derheqê dimgoş û kardî ra nîno. Garson, yew di şûş beno şono ver bi masa dewijî het, ca di kardî û dimgoş dewijî dest ra gêno, vano:

  • Xalo, mi ra bewnî! Kes verê kardî eno hawa bi heba zeytûn şaneno, dim ra zî kes nukilê dimgoş zeytûn ro keno, to faam kerd, xalo yo delal.

    Dewij garsonî ra vano:

  • De hadê lo, ti zî mi bander kenê. Mi zaten ja gêj kerdbî, coka xwi tênêdana.

RESO

Rojan ra rojê, dewan ê corî ra yew mêrdim beno. Namê enê mêrdimî Reso yo. Şarê dewan yê dormî jê ra vatênê ”Reso yê Helê”. Şarê dewan yê dormî xêr û xêratê xwi bi Reso yê Helê kerdênê. Bi zanayîşê şima Reso yê Helê hertim girotoxo, dayox nîyo.

 

Rojê yew xort, wazeno ki yew dek (pîlan) Reso yê Helê ro virazo. Eno xort xwi pîze di vano şarê dewan yê dormî hertim ardimê Reso yê Helê kenê. Ez hela Reso yê Helê biceribna. Gelo kes wexta ki dekuyê tengasey, Reso yê Helê ardimê kesî keno, ya nê?.

 

Demser (mewsîm) amnano. Aşma gulana. Eno xort mîyanê hêga dê xwi di ’eşêfa mercûyan keno. Xort ray xwi ra cor hewnîyeno, ki Reso yê Helê ha cor di yeno. Xort, mîyanê hêga dê xwi ra vejîyeno, şono nizdîkê rayîdî di yew cawo kerreyên di roşeno. Reso yê Helê yeno nizdîkê xortî.

Xort veyndano vano:

  • Xalo, xalo! Ez hafiza (kora), mi rayîd şaş kerdo. Ti kamî? Qaydê Homay û Pêxemberî bê ardimê mi biki.

    Reso yê Helê vengê xwi nêkeno. Heze ki qet veng nêşîyo Reso yê Helê. Xort, hewnîyeno ki Reso yê Helê vengê xwi nêkeno.

    Xort rana veyndano, vano:

  • Xalo, xalo! Ez hafiza, mi rayîd şaş kerdo. Ti kamî? Qandê Homay û Pêxemberî bê ardimê mi biki. Ez vejîya rayîdî ser. Ki ti ardimê mi bikê, ez pancas panqonotan dana to.

     

    Reso yê Helê senî ki vengê pancas panqonotan temam eşnaweno nêeşnaweno, ver bi  xortî ya şono, vano:

  • Xorto!

    Xort vano:

  • Kerm biki xalo.

    Reso yê Helê vano:

  • Ti hafizî.

    Xort vano:

  • Erê xalo, belê ez haviza. Çimê mi qet çîyê nêveynenê

    Reso yê Helê vano:

  • Xorto!

    Xort, vano:

  • Kerem biki xalo.

    Reso yê Helê vano:

  • To raya sifteyên veynda, veng nîyame bi mi, mi rind fa’m nêkerd to vat çi. Ez extîyara, goşê mi bîyê giran. Ti vanê çi?

    Xort vano:

  • Xalo! Mi vat ki, ez hafiza. Ki ti ardimê mi bikê, ez pancas panqonotan dana to.

    Reso yê Helê hêdîka destê xwi ver bi xortî derg keno, destê xortî tepêşeno, xortî gêno ano rayîdî ser.

    Reso yê Helê vano:

  • Xorto!

    Xort vano:

  • Kerem biki xalo.

    Reso yê Helê vano:

  • Xorto, mi ti ard rayîdî ser, de ka pancas panqonotanê mi bidi.

    Xort vano:

  • Xalo Homa û Pêxember to ra razî bo, lakim ez rayîdê dew nêzana. Mi beri nizdîkê dew. Ez aw wext pancas panqonotan dana to.

    Reso yê Helê vano:

  • Verê ti pancas panqonatan bidi, dim ra ez to bena heyanî dew.

    Xort vano:

  • Temam xalo. Homa û Pêxember to ra razî bo. Ti yew milîyaketê Homa yê.

    Xort xwi tonik ra pancas panqonatan vejeno dano Reso yê Helê. Reso yê Helê hêdîka peran dekeno xwi tonik, dim ra destê xortî tepêşeno biney rayîd di şonê.

    Yew midet ra pey, Reso yê Helê vano:

  • Xorto!

    Xort vano:

  • Kerem biki xalo.

    Reso yê Helê vano:

  • Xorto ewta vinderi, ez biney şona pey ena quçi di destaw, dim ra yena ma rayîdê xwi domnenê.

    Xort vano:

  • Başo, xalo.

    Reso yê Helê xortî ca di verdano şono. Reso yê Helê biney xortî ra dûrî, pey yew lem di xwi limneno. Nabên ra biney çend deqey vîreno. Xort hewnîyeno ki Reso yê Helê pey di nîyame.

    Xort veyndano vano:

  • Xalo, xalo.... ti korayê ti kam cadê.

    Reso yê Helê pey lemi di xwi pûç kerdo, vengê xwi nêkeno.

    Xort rana veyndano vano:

  • Xalo, xalo.... sebi. Ti kam cadê. Qey ti nînê? To perê mi girotî. Nêbeno ti mi ca di verdê şorê. Qey insanetey hezê to ya.

    Reso yê Helê rana vengê xwi nêkeno.

    Xort hêdîka derîyeno yew kerra giloveri ’erra gêno dekeno xwi dest, vano:

  • Ya Rebbî! Enê xaloy perê mi girotî û şi. Ez ca di verdaya. Tepa nîyame. Ez ena kerra ’ela texmîn fînena. Mela şoro qorikê mîyane dê xaloy ro gunîyo.

     

    Xort heyanî ki tede esto kerra erzeno ver bi Reso yê Helê. Kerra şona qorikê mîyane dê Reso yê Helê gunena.

    Reso yê Helî hêdîka vano:

    - Ay...

    Xort biney vindeno, rana vano:

  • Ya Rebbî!  Herhal, kerra piro nênîyay.

    Xort hewna derîyeno ’erra yewna kerra giloveri gêno keno xwi dest, vano:

  • Ya Rebbî! Kerra ki mi vist, ez texmîn kena bide nêgunay. Ez yewna kerra ver bide dana. Mela şoro tîtika çaredê xaloy ro nîyo. Xort heyanî ki tede esto xwi kişti ser di dano kerra ver bi Reso yê Helê dano. Kerra şona sere dê Reso yê Helê ro nîyena. Gonî seredê Reso yê Helê ro rêz bena yena war.

    Reso yê Helê hêdîka pey lemi ra wardeno vazdano, vano:

  • Nê baw, nê. Enê derbî, derbê koran (nuxsanan) nîyê.

     

    Xort hewnîyeno ki Reso yê Helê remeno. Xort, Reso yê Helê dima vazdano. Xort yew midet ra pey Reso yê Helê tebêşeno, dî-rê lekmatan dano piro, peranê xwi tira gêno, vano:

  • De şo. Ti tim gênê. Qey ti ray zî bidê, dinîya qelibîyena.



303 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

Ser a newa di mîyanê dew a Himbêlî ra gêrayîş ê Damdami - 23/12/2022
Ser a newa di mîyanê dew a Himbêlî ra gêrayîş ê Damdami
MARDA TO RÊ HEME CA TEŞT O - 27/02/2022
MARDA TO RÊ HEME CA TEŞT O
BUHIK - 20/02/2022
BUHIK
SERXOŞ - 13/02/2022
SERXOŞ
KÛY WERÊ PÊXEMBERANÊ - 06/02/2022
KÛY WERÊ PÊXEMBERANÊ
DAY BAVÊJI TÎZIKA - 29/01/2022
DAY BAVÊJI TÎZIKA
HAFIZ - 20/01/2022
PUF BIKI FEK Û VINANDÊ MI HALÊ HAMÎD PAŞAY QANÛN EZ NÊM KEÇEL A!
KEÇEL Û BERBER - 01/01/2022
MAHKEMA Û HEPSÎ
ENA LOLO YA, LÊLÊ HAMA MENDA - 22/12/2021
ENA LOLO YA, LÊLÊ HAMA MENDA
 Devamı